Vakkert og vondt om mørkret.

Gode samtalar fører fort med seg både boktips, ettertanke og glede. Ein slik samtale førte nyleg til at eg fekk ei bok tilsendt. Den tidlegare eigaren var sikker på at denne ville eg like.

Forfattaren Niklas Rådström var ukjent for meg. Undervegs måtte eg sjekke ut meir om han for språket var så poetisk. Det var noko med klangen. Oppdaga at han i tillegg til å vere romanforfattar, er poet og dramatikar. Ein kjent svenske i Sverige.

Tittelen, En Marialegend, og ein detalj frå Lucas Granach d.e. sitt bilete av kvinna og barnet på omslaget gjorde den første sida til eit brutalt møte. Eg var ikkje heilt førebudd på brutaliteten. Vi får eit halvt minutt kvile før brutaliteten fortset. Barnekrigarar, vold, voldtekt. Unggutar kvinna har sett før og tenkt på som vanlege gutar. No var dei brutale voldsmenn.

Livet rör vid döden, det förlorade vid det kommande, förtvilan vid hopp.

Brått er vi i New York og møter Helen. Ho er museumsintendent og overtar arbeidet til ein kollega som nyleg døde. Dette arbeidet fører ikkje bare til at ho blir meir kjent med den profesjonelle delen av kollegaen, men ho blir òg dratt inn i privatlivet hennar.

Helen opnar Libby sin PC for å finne det ho har skrive om kunstnaren Lucas Cranach d.e. , finn epost frå nevøen og tenkjer ho skal skrive ein kort melding til han om at tanta er død. Ein glipp gjer at ho sender avgarde ein påbegynt epost frå Libby i staden.

Frå New York går ferda til 1500-talet og den tyske byen Wittenberg. Vi er midt i religionskrigen mellom katolikkar og protestantar. Her bur Lucas Cranach, kunstnar og ven av Martin Luther. Motstandarane står like ved byporten og Cranach er redd for byen, men òg redd for ein del protestantar som øydelegg kyrkjekunsten. Korleis skal han få til å redde kunsten og samstundes vere ein god protestant?

Cranach  delade bildstormarnas förakt för dessa oöverblickbara samlingar med reliker som verkade ha blivit somligt kyrkfolks livsmål. Att någon genom att hopa samman tusentalet benbitar från näst intil lika många helgonförklarade kunde frälsa sin själ från att plågas i helvetets underjord såg han på endast med löje. Inte fick kyrkan vända bort sin blick från Gud, men vad dessa bildstormare inte förstod var att konsten lika ofte kunde göra det gudomliga synligt som att leda blicken från det. Inskränktheten och redslan, tänkte han, tillsammans utgör de en fruktansvärd brygd.

Alle desse krigane som riv ned det som det har tatt år på å bygge opp. Øydelegginga av det kunstnaren, håndverkaren og vi sjølve har skapt. Kva gjer det med oss?

Skönheten er allt, världens enda mening - men mot förstörelsens krafter saknar den allt försvar.

Desse tre historiane og menneska følgjer vi gjennom boka. Heilt ulike historiar, men samstundes er det noko ved dei som bind dei saman. Helen i New York, Cranach i Wittenberg og kvinna på flukt ein stad like ved oss.

Var inte rädd för att allt är natt. Allt går förr eller senare sönder. Också mörkret går sönder. Det finns sprickor i allt. Det är där ljuset kommer in.

Det er sterkt å bli med den øydelagte kvinna, hennar ukjente følgesvener (mannen og hunden) på vandring mot håpet. Kor onde kan vi bli? Kor mykje kan vi knuse kvarandre? Kva er det i oss som kan få fram så mykje brutalitet?

Cranach møter Karl 5. Han sit livstrøytt og pratar om krig som meininga med alt.

I alle tre tekstane er det mørkret, i oss og rundt oss, som blir skildra. Er det håp for mennesket? Kunstverket til Cranach, kvinna og barnet, er med oss heile tida og alle tre historiane sluttar med ein tekst som vender seg direkte til biletet.

Ei vakker og vond bok om mørkret. Det vonde mørkret. Og ei strime av lys.